Ontbinding overeenkomst – criteria en Tips

Ontbinding overeenkomst – wanneer speelt dit?

Ontbinding overeenkomst: in elke zakelijke relatie kan het voorkomen dat een partij niet of niet voldoende presteert.

Denk bijvoorbeeld aan de opdrachtnemer bij opdracht, de distributeur bij distributie, de huurder bij huur, de koper bij (huur)koop: na de bedrijfsovername kan het koper zo tegenvallen dat hij of zij wil ontbinden.

Kortom:
je wilt er dan vanaf kunnen, door het contract te beëindigen. Zonder schadeplichtig te worden.

Onder juristen en rechters is niet altijd duidelijk hoe het precies zit. Recent heeft de rechtbank te Amsterdam hierover vragen gesteld aan de Hoge Raad.

Heeft u een vraag hierover, advies nodig of bijvoorbeeld een (concept) overeenkomst, bel dan vrijblijvend naar 06-57644156 of mail naar info@schetsadvocatuur.nl – ik ben u graag van dienst!

Ontbinding overeenkomst – de wet

Het draait om artikel 6:265 lid 1 BW:

Iedere tekortkoming van een partij in de nakoming van een van haar verbintenissen geeft aan de wederpartij de bevoegdheid om de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, tenzij de tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis, deze ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt.

Ontbinding overeenkomst – uitleg Hoge Raad

De Hoge Raad: de wetgever heeft aan art. 6:265 lid 1 BW de structuur gegeven van:
1. een hoofdregel, kort gezegd: iedere tekortkoming geeft de schuldeiser de bevoegdheid de overeenkomst geheel of gedeeltelijk te ontbinden, gevolgd door
2. een ‘tenzij-bepaling’ die een uitzondering op de hoofdregel inhoudt.

En let op: art. 6:265 lid 2 BW bepaalt dat, voor zover nakoming niet blijvend of tijdelijk onmogelijk is, de bevoegdheid tot ontbinding pas ontstaat wanneer de schuldenaar in verzuim is.

Ontbinding overeenkomst – inhoudelijke maatstaf

De inhoudelijke maatstaf luidt, kort gezegd, dat slechts een tekortkoming van voldoende gewicht recht geeft op ontbinding van de overeenkomst.

Ontbinding overeenkomst – stelplicht/bewijslast schuldeiser

De schuldeiser moet stellen en zo nodig bewijzen dat sprake is van een tekortkoming aan de zijde van de schuldenaar (en in voorkomend geval dat voldaan is aan de eis van art. 6:265 lid 2 BW dat de schuldenaar in verzuim is).

Ontbinding overeenkomst – stelplicht/bewijslast schuldenaar

Het is aan de schuldenaar om de omstandigheden te stellen en zo nodig te bewijzen die zien op toepassing van de tenzij-bepaling: namelijk dat de tekortkoming, gezien haar bijzondere aard of geringe betekenis, deze ontbinding met haar gevolgen niet rechtvaardigt.

Ontbinding overeenkomst – discussie

Vooral de tenzij bepaling kan aanleiding geven tot discussie. Er bestaan allerlei uitspraken met belangenafwegingen in het voordeel van de een of ander.

De Hoge Raad stelt ook: De afweging die in het kader van de tenzij-bepaling van art. 6:265 lid 1 BW plaatsvindt bij beantwoording van de vraag of de ontbinding in het concrete geval gerechtvaardigd is, geschiedt niet slechts (zoals de eerste prejudiciële vraag het formuleert) “aan de hand van de in de wet genoemde gezichtspunten”.

Naast de in art. 6:265 lid 1 BW genoemde gezichtspunten (bijzondere aard of geringe betekenis van de tekortkoming; gevolgen van de ontbinding) kunnen immers alle overige omstandigheden van het geval van belang zijn. Dat volgt uit de vaste rechtspraak van de Hoge Raad, zowel onder oud recht als huidig recht.

Dus voor de niet jurist: alle omstandigheden worden meegeteld. Dat maakt het steeds vager. Wat mij betreft onthoudt u de hoofdregel, kort gezegd: ontbindt de overeenkomst alleen bij ernstige wanprestatie.
Win bij twijfel eerst advies in.

Opzegging als alternatief

Een alternatief om een overeenkomst te beëindigen, is middels opzegging daarvan. Belangrijk is om bij het opstellen van een overeenkomst op te nemen, zo mogelijk eenzijdig aan uw kant, dat u steeds de mogelijkheid heeft op de overeenkomst tussentijds op te zeggen, zonder schadeplichtig te worden.

Is dit in uw contact niet zo geregeld, dan kan het lastiger worden om op te zeggen. De evt. toepasselijke wetgeving kan dan een rol spelen, alsmede jurisprudentie.

Ontbinding overeenkomst en bedrijfsovername

Bij bedrijfsovername kan het voorkomen dat een koper van de aangekochte onderneming af wil. Of dan de koopovereenkomst ontbonden kan worden, hangt van meerdere zaken af.

Denk aan de vraag in welke mate de garanties zijn geschonden, het al dan niet hebben voldaan aan de eigen onderzoeksverplichting, de inhoud van de koopovereenkomst etc.

Vaak wordt er in de koopovereenkomst contractueel afstand van ontbinding gedaan. Dat maakt er de zaak niet eenvoudiger op.

Ontbinding overeenkomst – advies

Het is verstandig bij het opstellen van belangrijke overeenkomsten juridisch advies in te winnen, zodat op voorhand belangrijke zaken in de overeenkomst kunnen worden opgenomen. Flexibiliteit inbouwen in een overeenkomst kan, afhankelijk van voor wie je optreedt, belangrijk zijn.

Wilt u van een overeenkomst afraken en deze ontbinden op grond van wanprestatie, laat u dan desgewenst op voorhand adviseren, teneinde te proberen onnodige kosten en schade te voorkomen.

Heeft u verder vragen over dit onderwerp ontbinding overeenkomst of over bedrijfsovername dan wel participatie in bedrijven, dan ben ik u graag van dienst.

Berkel-Enschot, 5 november 2018
Auteur van dit artikel ©:
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752
06-57644156
www.schetsadvocatuur.nl