Bindende intentieovereenkomst of juist niet?

Bindende intentieovereenkomst. Regelmatig wordt aan mij de vraag voorgelegd of de getekende intentieovereenkomst (ook wel Letter Of Intent, afgekort: LOI) bindend is. Kan ik er nog onderuit komen? Of zit ik eraan vast? Wat je vaak ziet is dat partijen in goede harmonie gesprekken voeren. Die leiden vervolgens tot onderhandelingen. En tenslotte tot een getekende LOI. Daarna gebeuren er dingen die niet bevallen of persoonlijk ontstaat er wrijving en men wil er alsnog vanaf.

Wat is dan je (rechts)positie? Vooropgesteld: dit kan ingewikkeld zijn. Vaak bevat een getekende intentieovereenkomst elementen die kunnen duiden op een koop(overeenkomst). En onderdelen die kunnen duiden op een niet bindend document.

Meest complex zijn vaak de documenten die zijn opgesteld door partijen, voor wie het opstellen daarvan geen dagelijks werk is. Of waarbij vooraf door een partij niet duidelijk is bepaald wat zij of hij wenst: een bindende intentieovereenkomst of juist niet. Of dat bij correspondentie en handelen voordien of nadien niet een consequente lijn is aangehouden.

Intentieovereenkomsten worden veelal aangegaan bij (ver)koop van bedrijven, maar ook bij allerlei andere beoogde vormen van commerciële samenwerking, zoals bij het willen afsluiten van huurovereenkomsten, samenwerkingsovereenkomsten en andersoortige overeenkomsten.

U kunt tips uit dit artikel ook gebruiken als u een andere overeenkomst dan een intentieovereenkomst aan wil gaan. En daarbij nog 1 of meerdere “escapes” wil inbouwen (zie mijn tips hierna). Om er later nog onderuit te kunnen komen. En wilt u juist een bindende overeenkomst realiseren, zie er dan op toe dat onderstaande tips niet terugkomen in de overeenkomst die u wil aangaan.

Eerst wat theorie: precontractuele aansprakelijkheid

De standaard uitspraak van de Hoge Raad, waar in de rechtspraak regelmatig aan wordt gerefereerd, is wel het arrest Plas / Valburg (ECLI:NL:HR:1982:AG4405).

De Hoge Raad oordeelt dat bij afbreken van onderhandelingen de mogelijkheid van schadevergoeding bestaat en zelfs vergoeding van gederfde winst.

Rechtsoverweging 3.4:

“Niet uitgesloten is dat onderhandelingen over een overeenkomst in een zodanig stadium zijn gekomen dat het afbreken zelf van die onderhandelingen onder de gegeven omstandigheden als in strijd met de goede trouw moet worden geacht, omdat partijen over en weer mochten vertrouwen dat enigerlei contract in ieder geval uit de onderhandelingen zou resulteren. In zo een situatie kàn er ook plaats zijn voor een verplichting tot vergoeding van gederfde winst.”

Rechtsoverweging 3.5:

“Wanneer de Gemeente na 9 januari 1975 niet meer uit de onderhandelingen mocht terugtreden, valt echter niet in te zien waarom een handelen in strijd daarmede haar niet zou kunnen verplichten tot vergoeding van reeds voor 9 januari 1975 in het kader van de voorafgaande onderhandelingen gemaakte kosten.

Een verplichting daartoe zou zèlfs kunnen bestaan, als de onderhandelingen nog niet in een zodanig stadium zouden zijn geraakt dat de Gemeente te goeder trouw die onderhandelingen niet meer had mogen afbreken, maar reeds wel in een stadium dat zulk afbreken haar in de gegeven omstandigheden niet meer zou hebben vrijgestaan zonder de door [eiseres] gemaakte kosten geheel of gedeeltelijk voor haar rekening te nemen.”

De Hoge Raad onderkent drie fases:

(1) contractsvrijheid, geen aansprakelijkheid bij afbreken onderhandelingen;

(2) recht op schadevergoeding (geheel of gedeeltelijk, het zgn. negatief contractsbelang): het afbreken is rechtmatig, mits de kosten van de wederpartij worden vergoed;

(3) recht op schadevergoeding inclusief vergoeding van gederfde winst (het zgn. positief contractsbelang) Aansprakelijkheid voor het afbreken van onderhandelingen leidt dus tot het moeten vergoeden van de gederfde winst van de andere partij, mits dit afbreken naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Verder relevante jurisprudentie sinds Plas / Valburg

Op te zoeken via de zoekfunctie van Rechtspraak.nl, voor de liefhebber:

• HR 15 november 1957, ECLI:NL:HR:1957:AG2023 (Baris / Riezenkamp) – partijen, door in onderhandeling te treden over het sluiten van een overeenkomst, komen tot elkaar te staan in een bijzondere, door de goede trouw beheerste, rechtsverhouding, medebrengende dat zij hun gedrag mede moeten laten bepalen door de gerechtvaardigde belangen van de wederpartij;
• HR 26 september 2003, ECLI:NL:HR:2003:AF9414 (Regiopolitie / Hovax) – de Regiopolitie is gebonden geraakt (na onderhandelingen) aan een huurovereenkomst, mede omdat geen voorbehoud is gemaakt inzake gestelde onbevoegde vertegenwoordiging. Er was overeenstemming bereikt op de essentialia van de te sluiten huurovereenkomst. De Regiopolitie kwam de huurovereenkomst niet na en diende de schade aan Hovax te vergoeden;
• HR 12 augustus 2005, ECLI:NL:HR:2005:AT7337 (CBB / JPO) – als maatstaf voor de beoordeling van de schadevergoedingsplicht bij afgebroken onderhandelingen heeft te gelden dat ieder van de onderhandelende partijen – die verplicht zijn hun gedrag mede door elkaars gerechtvaardigde belangen te laten bepalen – vrij is de onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van het gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in het totstandkomen van de overeenkomst of in verband met de andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar zou zijn;
• Amsterdam 22 juli 2020, ECLI:NL:RBAMS:2020:3900, RCR 2020/86 – vergoeding van negatief contractsbelang (onderhandelingskosten) toegewezen.

Bepaal wat u wilt en handel daarnaar

Ik kan me voorstellen dat deze uitspraken nog maar weinig duidelijke handvaten geven, hoe in de praktijk te handelen.

Het belangrijkste is natuurlijk wat u wilt. Een niet bindende intentieovereenkomst sluiten. Of juist een bindende intentieovereenkomst sluiten.

Neem hierover een duidelijk besluit. Want iets “hier tussenin” is voer voor ellende (achteraf): het kan ertoe leiden dat de verkoper of koper afhaakt, terwijl u juist de deal wilde doorzetten.
Of het kan ertoe leiden dat u aan een overeenkomst wordt gehouden, terwijl u dacht dat het slechts om (bijvoorbeeld) een intentie tot (ver)koop van aandelen of bedrijf (activa) ging.

Als u een duidelijk besluit heeft genomen (wel of geen bindende intentieovereenkomst sluiten), handel daar dan ook naar.
Wees duidelijk in uw uitingen, zowel schriftelijk als mondeling. Denk aan e-mail verkeer, publicaties op internet  / social media etc. Als u her en der enthousiast publiceert dat u onderneming X heeft gekocht terwijl u de bedoeling had een niet bindende LOI te sluiten, dan werken deze uitingen doorgaans niet in uw voordeel.
Wees dus consequent in wat u doet.

Tips voor een niet bindende intentieovereenkomst

• beschrijf de achtergrond voor deze LOI en de beoogde transactie;
• beschrijf dat het gaat om onderhandelingen, die moeten leiden tot een bindend document, op basis van deze LOI (met andere woorden: de LOI betreft geen bindend document);
• benoem dat partijen alleen de eventueel te sluiten (koop)overeenkomst als het partijen bindende document beschouwen en dat partijen deze LOI niet beschouwen als een bindend document;
• bij bedrijfsovername: benoem dat de afspraken in de LOI indicatief en niet-bindend zijn en dat deze onderwerp zijn van het te verrichten boekenonderzoek (Due Diligence);
• bij bedrijfsovername: neem allerlei aannames op, die onderwerp zijn van het te verrichten boekenonderzoek;
• neem allerlei opschortende voorwaarden op, zoals:
• goedkeuring van RvC (o.i.d),
• bij bedrijfsovername: verrichten van een conveniërend boekenonderzoek,
• het verkrijgen van financiering,
• het bereiken van volledige overeenstemming over de (verkoop)prijs (bij bedrijfsovername: na het te verrichten boekenonderzoek (Due Diligence), vaak via een equity bridge),
• het bereiken van volledige overeenstemming over de definitieve versie van de (koop)overeenkomst + bijlagen, middels het ondertekenen van de finale versies daarvan.
• leg vast wat er in de (definitieve) (koop)overeenkomst moet komen te staan, bijvoorbeeld (bij bedrijfsovername:) aan garanties en vrijwaringen;
• neem een stappenplan / planning op naar de beoogde transactie;
• regel de rechtsverhouding voor de situatie dat partijen de beoogde transactie niet (gaan) sluiten.

Tips voor een bindende intentieovereenkomst

Wilt u een (zoveel mogelijk) bindende intentieovereenkomst, dan is het zaak (zoveel mogelijk) te (proberen te) voorkomen dat voorgaande tips inzake een niet bindende intentieovereenkomst worden opgevolgd.
Leg de afspraken vast “als ware het een koopovereenkomst (of de beoogde, definitieve, andersoortige overeenkomst)”. Duidelijk, alle essentialia van een (ver)koop of van de andersoortige overeenkomst bevattend, weinig of geen voorbehouden etc.

En handel daarnaar, ook in mondelinge en schriftelijke uitingen en (verdere) onderhandelingen of gesprekken.

Vragen over een niet bindende intentieovereenkomst: bel of mail me gerust.

Dit blog artikel geeft degene die (op termijn) een commerciële samenwerking of overeenkomst wil aangaan, zoals de beoogd verkoper of beoogd koper van een bedrijf of aandelen, tips voor het sluiten van een bindende intentieovereenkomst of een niet bindende LOI.

Meer weten? De kennisbank op deze website kent vele blog artikelen over (soortgelijke) onderwerpen inzake bedrijfsovername en over het aangaan van commerciële contracten.

Wilt u een belangrijke overeenkomst gaan sluiten of een bedrijf of aandelen kopen of juist een bedrijf of aandelen verkopen? Heeft u vragen hierover? Zoekt u een duidelijke, niet bindende intentieovereenkomst? Of juist een bindende intentieverklaring? Een concept intentieovereenkomst laten beoordelen kan ook.
Bellen kan naar: 06- 57 644 156. Mailen kan naar: info@schetsadvocatuur.nl

Gaarne ben ik u van dienst.

Berkel-Enschot, 1 juli 2025
Auteur van dit artikel © :
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752
06-57644156
Zie www.schetsadvocatuur.nl

Dit blog artikel is met aandacht geschreven, doch is algemeen van karakter en van informatieve aard. Deze algemene informatie kan niet of verminderd van toepassing zijn, zulks afhankelijk van de specifieke omstandigheden van uw situatie. Dit blog artikel dient derhalve niet als concreet juridisch advies te worden beschouwd. Elke situatie staat op zich en behoeft normaliter maatwerk. Schets Advocatuur aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor het gebruik en de gevolgen van het gebruik van de informatie uit dit blog artikel.