Arbitrage – bindend advies – mediation: de verschillen

Arbitrage is een vorm van private rechtspraak waarbij een geschil door een of meer arbiters wordt beslist. Bindend advies is een vrij eenvoudige mogelijkheid om geschillen te beslechten. Vaak wordt ook gedacht aan andere vormen van geschilbeslechting, zoals mediation. Maar wat zijn nu de verschillen?

Bindend advies versus arbitrage

Bindend advies wordt vooraf schriftelijk tussen partijen overeengekomen, waarbij een bindend advies / uitspraak wordt gedaan door een, door partijen vooraf aangewezen, bindend adviseur. Dit nadat een geschil tussen de partijen is ontstaan. Anders dan het geval is bij arbitrage (zie wetgeving hierna), levert een bindend advies geen vonnis op.

Komt een partij het bindend advies niet vrijwillig na, dan dient via de overheidsrechter nakoming te worden gevorderd. Of eventueel via arbitrage te worden afgedwongen, indien dat (ook) tussen partijen is overeengekomen. Indien uit het bindend advies dus weer een geschil tussen partijen voortvloeit, omdat het bindend advies door een der partijen niet (in der minne) wordt nagekomen.

Mediation versus arbitrage

Mediaton is een andere vorm van alternatieve geschillenbeslechting. Partijen dienen gezamenlijk een mediator te benoemen.
Partijen proberen met een (onafhankelijke) mediator hun geschil zelf op te lossen. De mediator oordeelt niet, doch begeleidt het traject, geeft leiding en onderzoekt mogelijke oplossingen met partijen.
Beide partijen moeten wel de wil hebben om tot een oplossing te komen, om succesvol de mediation te kunnen doen.

Zie voor meer informatie over mediation deze URL van de Rijksoverheid.

Wanneer partijen niet tot een vergelijk komen, kan het geschil alsnog aan een arbiter (mits overeengekomen) of aan de overheidsrechter worden voorgelegd.

Arbitrage

Zie Kenniscentrum voor beleid en regelgeving (citaat):

Arbitrage is een vorm van private rechtspraak waarbij een geschil door een of meer arbiters wordt beslist. Het is een alternatief naast de overheidsrechtspraak. Arbitrage is wettelijke geregeld in het Vierde Boek van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) (de artikelen 1020 e.v. Rv).
Voor naleving van een arbitraal vonnis is geen aparte gang naar de overheidsrechter nodig.

Kenmerken arbitrage

• Partijen moeten samen zijn overeengekomen dat ze hun geschil willen beslechten door middel van arbitrage. Dit kan vooraf, maar ook na het ontstaan van het geschil.
• De overeenkomst tot arbitrage moet schriftelijk zijn. Dit kan onder bepaalde voorwaarden ook een verwijzing naar algemene voorwaarden zijn.
• Als arbitrage is overeengekomen, is het scheidsgerecht bevoegd om het geschil te behandelen. De overheidsrechter is dan niet meer bevoegd.
• Voor een arbitraal vonnis kan een verlof tot tenuitvoerlegging worden gevraagd bij de overheidsrechter. Als het verlof wordt verleend, levert dit een executoriale titel op (net als bij een rechterlijk vonnis).
• Voor arbitrageovereenkomsten met consumenten gelden strengere eisen. Zij moeten bijvoorbeeld altijd de mogelijkheid hebben naar de rechter te gaan als de arbitrage voor het ontstaan van het geschil is afgesproken.

Voordelen arbitrage

• Bij arbitrage zijn partijen in grote mate vrij in de wijze waarop zij hun geschil willen laten beslechten.
• Partijen kunnen zelf de arbiter kiezen. Hierdoor kan een arbiter met relevante expertise worden gekozen, zodat benoeming van een deskundige niet nodig is. Denk aan een bouwgeschil waarin een arbiter met technische expertise kan worden benoemd.
• Op sommige terreinen bestaat er een arbitrage-instituut waar de deskundigheid op dat terrein standaard aanwezig is bij de arbiters die bij dat instituut zijn aangesloten. Ook ligt er dan al een reglement voor de inrichting van de arbitrage, zoals de raad van arbitrage in bouwgeschillen of UNUM (voor vervoersrechtelijke zaken).
• Er zijn veel landen partij bij het Verdrag van New York dat de erkenning en tenuitvoerlegging van arbitrale vonnissen regelt. Hierdoor kan een arbitraal vonnis in veel landen ten uitvoer worden gelegd.
• Arbitrage kan vertrouwelijk plaatsvinden. Denk aan een geschil over een handels- of investeringsovereenkomst waarbij een van partijen een vreemde staat is. Partijen geven dan vaak de voorkeur aan arbitrage om het geschil meer op maat en in beslotenheid te beslechten.

Nadelen arbitrage

• Arbitrage is lang niet altijd sneller of goedkoper dan overheidsrechtspraak.
• Zeker handelsarbitrages zijn in het algemeen duurder omdat partijen naast hun advocaten ook de kosten van de arbiters betalen (per uur).
• Niet alle zaken zijn geschikt voor arbitrage. Zaken over de vaststelling van rechtsgevolgen die niet ter vrije bepaling van partijen staan, zijn niet vatbaar voor arbitrage. Dit zijn vooral zaken die van openbare orde zijn, omdat zij werken jegens iedereen. Denk aan een faillietverklaring of zaken in het familierecht.
• Partijen moeten samen schriftelijk arbitrage moet zijn overeengekomen, anders is het scheidsgerecht niet bevoegd.

Overeenkomst pas uit de kast bij een geschil

Als het goed is, hoeft u een overeenkomst, nadat deze is opgesteld, niet vaak meer te gebruiken. Niettemin wordt een overeenkomst veelal toch ook opgesteld voor “slechtere tijden”, als de samenwerking en verhoudingen (onverhoopt) verstoord zouden zijn geraakt. Daarop kan dus worden “voorgesorteerd”, door een goede, praktische geschiloplossing te kiezen.

Wilt u bij een beoogde samenwerking ook voorsorteren, denk dan vooraf goed na en laat een goed doordachte overeenkomst opstellen.

Vragen over alternatieve geschilbeslechting of een overeenkomst: bel of mail gerust.

Voor meer kennis hierover kunt u ook de kennisbank raadplegen. De kennisbank kent meer dan honderd artikelen die gaan over contracteren en verkoop en koop van onderneming.

Wilt u advies of heeft u vragen over het opstellen of beoordelen van een (concept) overeenkomst?
Bellen kan naar: 06- 57644156. Mailen kan natuurlijk ook: info@schetsadvocatuur.nl

Ik ben u graag van dienst. Mijn inzet is erop gericht om de eventuele risico’s in kaart te brengen en daarna zoveel als mogelijk te beperken of zo mogelijk te voorkomen.

Berkel-Enschot, 24 september 2024
Auteur van dit artikel © :
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752
06-57644156
Zie www.schetsadvocatuur.nl

Dit blog artikel is met aandacht geschreven, doch is algemeen van karakter en van informatieve aard. Deze algemene informatie kan niet of verminderd van toepassing zijn, zulks afhankelijk van de specifieke omstandigheden van uw situatie. Dit blog artikel dient derhalve niet als concreet juridisch advies te worden beschouwd. Elke situatie staat op zich en behoeft normaliter maatwerk. Schets Advocatuur aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor het gebruik en de gevolgen van het gebruik van de informatie uit dit blog artikel.