Statuten en bedrijfsovername: voorkom handelen in strijd daarmee!

Statuten. Een bedrijfsovername kan op verschillende manieren gestructureerd worden. Vaak wordt daar door betrokkenen uitgebreid over gesproken en onderhandeld. Denk aan navolgende onderwerpen. Waardering onderneming en aandelen. Prijs bepalen. Wijze betaling prijs bepalen. Keuze voor verkoop aandelen of activa. Etc.
Maar vergeet vooral ook niet de statuten van de vennootschap te checken.
Want handelen in strijd met de statuten kan nietigheid van de transactie met zich mee brengen.

De rechtbank Gelderland heeft over handelen in strijd met de statuten op 26-02-2025, ECLI:NL:RBGEL:2025:1320 (datum publicatie: 13-03-2025) uitspraak gedaan.
Ik leg het voor u uit.

Uitspraak rechtbank Gelderland

De feiten

Deze zaak gaat tussen een eisende partij (de verkoper) die betaling van de achterstallige koopprijs van gedaagde partij (de (in)koper) vordert. Het ging om inkoop van eigen (certificaten van) aandelen door de vennootschap zelf. Dat bleek de enige mogelijkheid qua transactie met de verkopend aandeelhouder (eisende partij) van die vennootschap, die als aandeelhouder wilde vertrekken.

Op 23 mei 2006 hebben [A] en [B] via hun persoonlijke holdings [een vennootschap, hierna Gedaagde] opgericht. Zij hadden beiden 50% van de aandelen. In 2009 zijn de aandelen gecertificeerd en ondergebracht in de [Stichting] , waarna beide holdingvennootschappen de helft van de certificaten hielden.

Op 3 januari 2018 is tussen partijen een mondelinge overeenkomst gesloten waarbij [eiser (Holding A)] de door haar gehouden certificaten in het kapitaal van [Gedaagde] voor € 300.000 heeft verkocht aan [Gedaagde] . De certificaten zijn op dezelfde datum bij notariële akte aan [Gedaagde] geleverd. In die akte is bepaald dat [Gedaagde] de koopprijs van € 300.000 in termijnen aan [eiser (Holding A)] betaalt. [Gedaagde] heeft elf keer een bedrag van € 5.000 aan [eiser (Holding A)] betaald. Hierna is niets meer betaald, zodat van de koopprijs € 245.000 onbetaald is gelaten.

In deze procedure vordert [eiser (Holding A)] dat [Gedaagde] wordt veroordeeld de restant koopsom van € 245.000 aan haar te betalen.

[Gedaagde] verweert zich daartegen onder meer met de stelling dat de inkoop van eigen (certificaten van) aandelen door [Gedaagde] heeft geleid tot een (verder) negatief eigen vermogen van de vennootschap, terwijl de statuten van [Gedaagde] een inkoop in zo’n geval niet toestaan.
In reconventie vordert [Gedaagde] daarom de overeenkomst van 3 januari 2018 nietig te verklaren op grond van artikel 2:207a BW.
Verder vordert [Gedaagde] te bepalen dat [eiser (Holding A)] gehouden is het bedrag van € 55.000 terug te betalen aan [Gedaagde].

Het juridisch kader

Artikel 2:207a lid 1 BW, in samenhang gelezen met artikel 2:207 lid 4 en lid 6 BW, bepaalt dat verkrijging door de vennootschap van eigen certificaten nietig is, als die verkrijging in de statuten is uitgesloten of beperkt.

In de statuten van [Gedaagde] is daarover bepaald:

De verkrijging van volgestorte aandelen door de vennootschap is slechts toegestaan, indien:

1. haar eigen vermogen, verminderd met de verkrijgingsprijs, niet kleiner is dan het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal, vermeerderd met de reserves die krachtens de wet moeten worden aangehouden, 

Oordeel Rechtbank

Tussen partijen staat vast dat de aandelen waren volgestort en dat het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal € 18.000 bedroeg. Tussen partijen staat ook vast dat krachtens de wet geen reserves hoefden te worden aangehouden. Dit betekent dat [Gedaagde] , op grond van haar statuten, alleen voor € 300.000 eigen (certificaten van) aandelen mocht inkopen indien haar eigen vermogen ten tijde van die inkoop € 318.000 of groter was.

[Gedaagde] heeft gemotiveerd gesteld dat haar eigen vermogen op 3 januari 2018 kleiner was dan voormeld bedrag, zelfs negatief.

[Gedaagde] wijst allereerst op de door de nieuwe accountant Adficount gemaakte opstelling (toegezonden aan [A] bij e-mail van 28 juli 2022, zie 3.2). Daarin heeft Adficount opgenomen dat het eigen vermogen op 31 december 2017 volgens de aangifte Vpb 2017 € 251.112 bedroeg, en negatief was als rekening wordt gehouden met nagekomen lasten.

Verder bleek dat de inkoopkosten in 2016 € 236.488 en in 2017 € 545.389 hoger lagen dan door [accountant] in de aangiften Vpb verantwoord. Als deze correcties worden toegepast op het vermogen per 31 december 2017, was er volgens Adficount sprake van een zeer negatief eigen vermogen.

Naar het oordeel van de rechtbank heeft [eiser (Holding A)] , in het licht van voormelde onderbouwing door [Gedaagde] , onvoldoende gemotiveerd betwist dat het eigen vermogen van [Gedaagde] ten tijde van de inkoop van de eigen aandelen kleiner was dan € 318.000.

Omdat [eiser (Holding A)] niet voldoende gemotiveerd heeft betwist dat het eigen vermogen van [Gedaagde] ten tijde van de inkoop kleiner was dan € 318.000, luidt de conclusie dat de inkoop van de eigen (certificaten van) aandelen door [Gedaagde] nietig is.

Het gevolg van de nietige inkoop is dat [eiser (Holding A)] certificaathouder is gebleven. Dat betekent dat de titel aan de betalingen voor de koopprijs is komen te ontvallen en dat [eiser (Holding A)] het al ontvangen bedrag voor de levering van haar certificaten (€ 55.000) op grond van onverschuldigde betaling aan [Gedaagde] dient terug te betalen.

Tot zover deze uitspraak. Het moge duidelijk zijn dat de accountant beter werk had moeten leveren en dat daarbij de betekenis van de statuten serieus genomen moet worden. Kijk dus in het kader van de beoogde transactie of niet in strijd met de statuten wordt gehandeld. Dat kan veel ellende achteraf voorkomen. Essentieel aldus!

Vragen over de werking of uitleg van statuten: bel of mail me gerust.

Dit blog artikel geeft de beoogd verkoper of beoogd koper van een bedrijf uitleg over de betekenis van de statuten van de betrokken vennootschap(pen) bij bedrijfsovername.

De kennisbank op deze website bevat vele blog artikelen over allerlei onderwerpen die (kunnen) spelen bij bedrijfsovername. Neem gerust een kijkje.

Wilt u uw bedrijf of aandelen verkopen of juist een bedrijf of aandelen kopen? Heeft u vragen hierover?
Bellen kan naar: 06 – 57 644 156.
Mailen kan naar: info@schetsadvocatuur.nl

Gaarne ben ik u van dienst.

Berkel-Enschot, 23 april 2025
Auteur van dit artikel © :
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752
06-57644156
Zie www.schetsadvocatuur.nl

Dit blog artikel is met aandacht geschreven, doch is algemeen van karakter en van informatieve aard. Deze algemene informatie kan niet of verminderd van toepassing zijn, zulks afhankelijk van de specifieke omstandigheden van uw situatie. Dit blog artikel dient derhalve niet als concreet juridisch advies te worden beschouwd. Elke situatie staat op zich en behoeft normaliter maatwerk. Schets Advocatuur aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor het gebruik en de gevolgen van het gebruik van de informatie uit dit blog artikel.