Bewijsbeslag door Hoge Raad mogelijk gemaakt

Bewijsbeslag. Op 13 september 2013 heeft de Hoge Raad beslist dat conservatoir (bewarend) beslag breder kan worden ingezet. Dus niet alleen in IE zaken, waarin dat voorheen (slechts) mocht.

Dit is natuurlijk een belangrijke uitspraak, omdat het in veel rechtszaken draait om de bewijsbaarheid van stellingen. En als het bewijs er (nog) niet volledig is en bij de ontkennende wederpartij gevonden moet worden, is het belang van deze uitspraak hiermee gegeven.

Heeft u een vraag hierover? Of advies nodig of bijvoorbeeld rechtsbijstand? Bel dan vrijblijvend naar 06-57644156 of mail naar info@schetsadvocatuur.nl – ik ben u graag van dienst!

Bewijsbeslag wordt toegestaan, onder bepaalde waarborgen

Bewijsbeslag is een ingrijpend dwangmiddel, waardoor onder omstandigheden aan de wederpartij onder wie het bewijsbeslag wordt gelegd, aanzienlijke hinder of schade kan worden toegebracht, aldus de Hoge Raad.

En omdat de wetgever dit bewijsbeslag nog niet heeft geregeld, heeft de Hoge Raad een aantal waarborgen geformuleerd. Dit om misbruik van het bewijsbeslag te voorkomen. En om ervoor te zorgen dat eventuele schadelijke gevolgen daarvan voor de wederpartij of de derde onder wie de beslaglegging plaatsvindt, binnen redelijke grenzen blijven.

Waarborgen bewijsbeslag

Hieronder worden de belangrijke waarborgen en voorwaarden voor het bewijsbeslag opgenoemd, zoals door de Hoge Raad gegeven:

Het bewijsbeslag (de beslaglegging) kan slechts plaatsvinden onder de in art. 843a Rv gestelde voorwaarden. En kan dus ook slechts betrekking hebben op “bescheiden” (waaronder mede digitale bestanden kunnen worden begrepen, met dien verstande dat de mogelijkheid bestaat dat daarvan onder toezicht van de deurwaarder ter plaatse kopieën worden gemaakt, die dan in beslag worden genomen). Zij kan, indien noodzakelijk, tevens de voorwerpen betreffen waarin, of de gegevensdragers waarop deze bescheiden zich bevinden.
Het rechterlijke verlof om het bewijsbeslag te leggen geeft geen verdergaande aanspraken dan de bewaring van de in beslag genomen bescheiden. Noch dit verlof, noch de beslaglegging zelf geeft de beslaglegger dan ook recht op afgifte, inzage of afschrift.
De verzoeker ontleent aan het verlof tot beslag op bewijs niet het recht om bij de beslaglegging aanwezig te zijn.
Onder omstandigheden kunnen deze bescheiden, ter plaatse gemaakte kopieën daaronder begrepen, ter gerechtelijke bewaring worden afgegeven.

Verdere waarborgen bewijsbeslag

Aan de stelplicht van degene die verlof vraagt om bewijsbeslag te leggen, worden hoge eisen gesteld. In het inleidende verzoekschrift dienen de in bewijsbeslag te nemen bescheiden zo precies te worden omschreven, omdat de beslaglegging niet mag ontaarden in een fishing expedition. In het verzoekschrift dient zowel de rechtsbetrekking te worden gesteld met het oog waarop het verlof wordt gevraagd. Als ook de identiteit van de wederpartij of de derde onder wie het beslag moet worden gelegd. Voorts dient de verzoeker zijn belang bij de beslaglegging voldoende aannemelijk te maken. Alsmede feiten en omstandigheden waaruit volgt dat het bewijsbeslag met het oog daarop noodzakelijk is. Daartoe is nodig dat gegronde vrees bestaat dat de betrokken bescheiden anders verloren gaan. En dat de beoogde bewijsvoering niet op andere, voor de beslagene minder ingrijpende wijze kan plaatsvinden. De verzoeker dient ook te vermelden of een eis in de hoofdzaak is of wordt ingesteld. En aannemelijk te maken dat de in bewijsbeslag te nemen bescheiden zich onder de wederpartij of de derde bevinden.
Het verlof wordt zo nodig gegeven zonder dat de wederpartij wordt gehoord. Met name indien het aannemelijk is dat uitstel de verzoeker onherstelbare schade zal berokkenen. Of indien er een aantoonbaar gevaar voor verduistering of verlies van bewijs bestaat.
De wederpartij hoeft niet mee te werken aan door de beslaglegger gewenste inzage, afschrift of uittreksel van de in beslag genomen bescheiden wordt verschaft. De rechter in de hoofdzaak beoordeelt op de voet van art. 843a Rv of de wederpartij of de derde is gehouden de toegang tot de bestanden te verschaffen.

Volgorde bewijsbeslag en gerechtelijke procedure

Voor beslag van bewijs dient een goed gemotiveerd verzoekschrift bij de voorzieningenrechter te worden ingediend. Geeft de rechter verlof (toestemming) voor het bewijsbeslag, dan legt de deurwaarder met het verkregen verlof feitelijk het bewijsbeslag op betreffende computer(s). Van de inhoud van de digitale bestanden kan ook, onder toezicht van de deurwaarder, ter plaatse kopieën worden gemaakt. Die dan in beslag worden genomen en worden bewaard. Vervolgens dient in de zgn. bodemprocedure de rechter te beoordelen (op de voet van art. 843a Rv) of de wederpartij of de derde gehouden is de toegang tot de bestanden te verschaffen, waarmee dan het gewenste bewijs kan worden verkregen.

Wie stelt moet bewijzen

Bewijsbeslag kan het bewijsprobleem van degene met een vordering oplossen, indien ingevolge de hoofdregel van bewijsrecht (“wie stelt moet bewijzen”) aan het door een rechter opgedragen bewijs moet worden voldaan.

En als wordt verwacht dat in de hoofdprocedure dit bewijs geleverd zal moeten worden en er bestaat vrees voor verduistering van dit bewijs, dan doet de partij – die een vordering heeft op de andere partij – er goed aan eerst bewijsbeslag te leggen, op de juiste wijze.

Berkel-Enschot, 16 november 2013.
Auteur van dit artikel © :
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752/06-57644156
Zie www.schetsadvocatuur.nl