Intentieovereenkomst
Intentieovereenkomst: betreft een overeenkomst die de intenties van partijen weergeeft. In de transactieactiepraktijk gaat het dan om de intentie tot (ver)koop van een onderneming. De intenties van verkoper en koper behoren ter zake gelijk te zijn.
Namelijk voor verkoper en koper: het reeds sluiten van de (ver)koopovereenkomst, in ieder geval op hoofdlijnen dan wel het sluiten van een (soort) voorovereenkomst, die (uiteindelijk) moet leiden tot (ver)koop van de onderneming.
In de praktijk ontstaan, meestal achteraf, interpretatieverschillen over hoe de intentieovereenkomst gezien moet worden. Hebben partijen bij de beoogde bedrijfsovername hetzelfde bedoeld? En zo nee, wat kunnen partijen er dan mee?
Bijvoorbeeld: kan de verkoop van de onderneming (toch) worden afgedwongen, terwijl beoogd koper afhaakt?
Heeft u een vraag hierover, advies nodig of bijvoorbeeld een (concept) overeenkomst, bel dan vrijblijvend naar 06-57644156 of mail naar info@schetsadvocatuur.nl – ik ben u graag van dienst! Veel kennis en ervaring inmiddels opgedaan: circa 200 deals aan bedrijfsovername en deelnemingen.
Intentieovereenkomst: criterium/leerstuk
Belangrijk is het antwoord op de vraag of de intentieovereenkomst (kortweg hierna ook genoemd: LOI) is te bezien als een (bijna) volwaardige koopovereenkomst of niet.
Intentieovereenkomst: koopovereenkomst of niet?
In de literatuur en jurisprudentie wordt veelal gesteld dat voor het aannemen van een koopovereenkomst de koopprijs en het object van de koop worden gezien als de minimaal noodzakelijke “essentialia”. Deze essentialia dienen tenminste bepaalbaar te zijn, hetgeen ruim wordt opgevat.
Denk qua essentialia aan aandelen of activa/passiva (als object (ver)koop), de koopprijs (concreet benoemd of tenminste bepaalbaar) en leveringsdatum (beoogde datum van overdracht) c.q. datum betaling koopprijs.
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat indien – aantoonbaar – via de intentieovereenkomst (en/of anderszins) op (bijna) alle hoofdzaken overeenstemming is bereikt, er beduidend meer kansen op het aannemen van een koopovereenkomst liggen dan dat hiervan in mindere mate sprake is. Het ontbreken van overeenstemming op ondergeschikte punten behoeft geen beletsel te vormen voor het aannemen van de (gewenste) koopovereenkomst.
LOI: jurisprudentie
Wel merk ik op dat de jurisprudentie op dit vlak over de intentieovereenkomst, naar mijn mening, steeds wisselvalliger lijkt te zijn geworden. De ene rechter neemt vrij spoedig binding/overeenstemming (ver)koop aan, terwijl de andere rechter daar anders tegenaan kijkt. En dat in – wat mij betreft – (behoorlijk) vergelijkbare gevallen.
Intentieovereenkomst: welke soort vordering?
Is de intentieovereenkomst te bezien als een gesloten koopovereenkomst, dan kan (in rechte) nakoming worden gevorderd, door verkoper jegens koper of omgekeerd.
Is de intentieovereenkomst niet te bezien als een gesloten koopovereenkomst, dan kan daaruit ten beste een verplichting tot dooronderhandelen ontstaan.
Ook is onder omstandigheden een vordering tot schadevergoeding mogelijk, maar dat laat ik binnen dit artikel buiten beschouwing. Dat geldt ook voor bijv. vorderingen op grond van dwaling, bedrog en misbruik van omstandigheden.
Intentieverklaring: verplichting tot dooronderhandelen
Een verplichting tot dooronderhandelen is niet gelijk aan een verplichting tot contracteren (geen contractdwang).
Een eventuele veroordeling tot dooronderhandelen betekent louter de verplichting om, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, met de ander te trachten het eens te worden over de nog openstaande punten.
De verplichting tot dooronderhandelen, waartoe eventueel een koper of verkoper zou worden veroordeeld, betreft een inspanningsverbintenis. Voorstellen dienen reëel en redelijk te zijn.
De vraag is natuurlijk wat dan “naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid” inhoudt, en reëel en redelijk. Daarop is lastig een algemeen antwoord te geven, ook niet hoe een rechter daarover zal oordelen.
Het zijn allemaal ruime (“vage”) begrippen en bepalingen. Wat voor de ene partij redelijk of reëel is, hoeft dat voor de andere partij niet te zijn. Een en ander hangt ook af van welke rechter ernaar kijkt, ervaren of niet, persoonlijke voorkeuren, wensen en bedoelingen van partijen, wel of niet aanwezig bewijs etc.
Doet zich een situatie voor waarin partijen het uiteindelijk over een bepaald onderwerp niet eens worden, dan kunnen de onderhandelingen alsnog worden afgebroken (aldus jurisprudentie en bijv. M.R. Ruygvoorn, blz. 307 van zijn boek “Afgebroken onderhandelingen en het gebruik van voorbehouden”).
Intentieovereenkomst: conclusie en advies
Vanuit het perspectief van een verkoper is het, bij een goede kandidaat koper, belangrijk om een intentieovereenkomst te sluiten, die de beoogd koper zoveel mogelijk bindt. Geschikte kandidaat kopers zijn soms al niet dik gezaaid, derhalve is (zoveel mogelijk) vastleggen van alle essentialia het credo.
Daaraan zit aldus vast de mogelijkheid om nakoming te vorderen, indien de intentieovereenkomst kwalificeert als een koopovereenkomst. Dat maakt het een verkoper makkelijker om de transactie (eventueel) af te dwingen.
Vanuit het perspectief van een koper is het belangrijk om een intentieovereenkomst te sluiten, die minder bindend is opgesteld en die niet kwalificeert als een koopovereenkomst, tenminste (!) als je als koper nog de ruimte wilt hebben om in bepaalde gevallen van de koop af te kunnen zien.
Wil je als koper de koopovereenkomst sluiten, maak de intentieovereenkomst dan op als een koopovereenkomst.
Intentieovereenkomst = belangrijk stuk!
Kort gezegd komt het erop neer dat de intentieovereenkomst een erg belangrijk stuk is. Er wordt nogal eens luchtig over gedaan (we trekken een model uit de kast), maar het luistert erg nauwgezet, letterlijk, hoe je precies de wensen en bedoelingen van partijen vast legt.
Ook rekening houdend met waar je staat in het proces van (ver)koop, wat je nog wilt toetsen, wat er nog moet gebeuren, welke (bijbehorende) overeenkomsten nog dienen te worden opgesteld etc. etc.
Bedenk daarbij dan goed en weloverwogen op welk moment je “de overeenstemming wilt laten plaatsvinden”. Daartoe bestaan allerlei juridische tools en formuleringen.
Zie voor algemene informatie over een bedrijf overnemen ook deze pagina van de KvK.
Heeft u verder vragen over het opstellen van – of beoordelen van een intentieovereenkomst of is er behoefte aan juridische begeleiding bij de verkoop van aandelen, activa, bedrijfsoverdracht of bij de aankoop of bij het nemen van aandelen, dan ben ik u graag van dienst.
Berkel-Enschot, 25 februari 2018
Auteur van dit artikel © :
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752
06-57644156
www.schetsadvocatuur.nl
Deel dit artikel, kies uw platform!
Vraag of afspraak?
Voor vragen of een afspraak kan vrijblijvend contact worden opgenomen via:
- telefoonnummer 013-5331752 of 06-57644156;
- email: info@schetsadvocatuur.nl