Bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht

Bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht = extra verhaalsmogelijkheid koper!

Bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht: bij inbreuk op een of meer garanties heeft de koper van een bedrijf (aandelen of activa) de mogelijkheid nakoming van de garanties door verkoper te verlangen. Hetgeen dan veelal resulteert in een door verkoper te betalen geldbedrag.

Kan een koper daarnaast ook op grond van bestuurdersaansprakelijkheid schadevergoeding claimen? Dus van de (voormalige) bestuurder van de gekochte vennootschap?

Twee uitspraken geven over bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht meer duidelijkheid:

1. ECLI:NL:GHARL:2015:7753 – verkoopovereenkomst aandelen. Geschonden garanties over werknemers en stacaravans. Geen bestuurdersaansprakelijkheid

Verwijten koper:
– het aangaan van garantieverplichtingen, waarvan de bestuurders wisten of moesten weten dat zij die niet konden nakomen;
– het opzettelijk doen van mededelingen in strijd met de waarheid en/of bewust verzwijgen van informatie door de bestuurders,
(zie rechtsoverweging 4.31).

Beslissing Hof inzake bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht:
4.32 Voor de beoordeling van die verwijten verwijst het hof naar het arrest HR 5 september 2014, ECLI:NL:HR:2014:2627:

“4.2 (…) Onder bijzondere omstandigheden is evenwel, naast aansprakelijkheid van die vennootschap, ook ruimte voor aansprakelijkheid van een bestuurder van de vennootschap. Voor het aannemen van zodanige aansprakelijkheid is vereist dat die bestuurder ter zake van de benadeling persoonlijk een ernstig verwijt kan worden gemaakt. Aldus gelden voor het aannemen van aansprakelijkheid van een bestuurder naast de vennootschap hogere eisen dan in het algemeen het geval is. Een hoge drempel voor aansprakelijkheid van een bestuurder tegenover een derde wordt gerechtvaardigd door de omstandigheid dat ten opzichte van de wederpartij primair sprake is van handelingen van de vennootschap en door het maatschappelijk belang dat wordt voorkomen dat bestuurders hun handelen in onwenselijke mate door defensieve overwegingen laten bepalen (vgl. HR 20 juni 2008, ECLI:NL:HR:2008:BC4959, NJ 2009/21).

4.3 Het antwoord op de vraag of de bestuurder persoonlijk een ernstig verwijt als zojuist bedoeld kan worden gemaakt, is afhankelijk van de aard en ernst van de normschending en de overige omstandigheden van het geval. Indien de bestuurder namens de vennootschap een verbintenis is aangegaan en de vordering van de schuldeiser onbetaald blijft en onverhaalbaar blijkt, kan persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurder worden aangenomen indien deze bij het aangaan van die verbintenis wist of redelijkerwijze behoorde te begrijpen dat de vennootschap niet aan haar verplichtingen zou kunnen voldoen en geen verhaal zou bieden, behoudens door de bestuurder aan te voeren omstandigheden op grond waarvan de conclusie gerechtvaardigd is dat hem persoonlijk ter zake van de benadeling geen ernstig verwijt kan worden gemaakt (zie onder meer HR 6 oktober 1989, ECLI:NL:HR:1989:AB9521, NJ 1990/286 (Beklamel) en HR 8 december 2006, ECLI:NL:HR:2006:AZ0758, NJ 2006/659 (Ontvanger/[C]), geval (i)). In de kern houdt dit zogenoemde “Beklamelcriterium” de eis in dat de bestuurder bij het aangaan van de verbintenis wist of behoorde te begrijpen dat de schuldeiser van de vennootschap als gevolg van zijn handelen schade zou lijden.”

In deze zaak heeft het Hof de bestuurdersaansprakelijkheid, na gemotiveerde betwisting door de bestuurders, afgewezen waarbij koper niet voldoende ter zake heeft gesteld en evenmin voldoende (concreet) bewijs heeft aangeboden.

Lessen voor koper inzake bestuurdersaansprakelijkheid

– wil je als koper dus een geslaagd beroep op bestuurdersaansprakelijkheid doen, dan zal je ter zake voldoende moeten stellen en voldoende (concreet) moeten kunnen bewijzen.

2. ECLI:NL:RBROT:2014:8660 – Aandelentransactie; overname bedrijf; mededelingsplicht; aansprakelijkheid bestuurder.

Verwijt koper:
– (met name) het bewust verzwijgen van informatie door de bestuurders.

Garantie koopovereenkomst: deze bevatte onder andere de garantie (art. 3.1): “verkoper garandeert koper volledig te hebben geïnformeerd ter zake van alle bijzonderheden die van belang zouden kunnen zijn voor een aspirant-koper van de Aandelen.”.

Grondslag Koper: koper spreekt o.a. de bestuurders van de vennootschappen aan en hanteert als grondslag o.a. (rechtsoverweging 4.2):

Het niet correct informeren van [eiseres] levert een persoonlijk ernstig verwijt op. [gedaagde3 = bestuurder] diende zich te realiseren dat betreffende niet verstrekte informatie, gelet op het relatief grote materiële belang van het betrokken werk in relatie tot de koopsom van de aandelen, cruciale informatie betrof.
Het betrof o.a. problemen met betrekking tot meerjarige onderhouds- en garantieverplichtingen.

Beslissing rechtbank inzake aansprakelijkheid bestuurder bij bedrijfsoverdracht

De rechtbank benoemt eerst hetzelfde criterium voor bestuurdersaansprakelijkheid als hierboven is verwoord in punt 4.2 van de eerste uitspraak.

Vervolgens oordeelde de rechtbank dat de bestuurders op grond van onrechtmatige daad aansprakelijk zijn jegens koper. Dat oordeel grondt de rechtbank op het volgende:

4.15. … de mogelijkheid van toekomstige problemen met Nyrstar en/of hoge kosten voor ClimateControl ter zake van het project-Nyrstar – in verband met de garantieverplichtingen – was zodanig reëel dat [gedaagde3 = bestuurder] dit vóór de verkoop van de aandelen had behoren te melden aan [eiseres]. Mede gelet op de relatief grote financiële belangen die in het geding waren, was er sprake van feiten of omstandigheden die een relevant nadelig effect zouden kunnen hebben op de onderneming van ClimateControl (zie artikel 3.2 van de koopovereenkomst). Daarmee was tevens sprake van bijzonderheden die van belang zouden kunnen zijn voor een aspirant-koper van de aandelen als [eiseres] (zie artikel 3.1 van de koopovereenkomst). [gedaagde3] moet zich daar ook van bewust zijn geweest.

Kennelijk meende [gedaagde3] er belang bij te hebben om betreffende informatie niettemin niet te verstrekken. [gedaagde3] persoonlijk treft als indirect bestuurder van [gedaagde1] een ernstig verwijt dat hij er niet voor heeft zorggedragen dat de problematiek ter zake van de Nyrstar-opdracht voor het sluiten van de koopovereenkomst aan [eiseres] is kenbaar gemaakt.

4.17. [gedaagden] miskennen dat [gedaagde1] aan [eiseres] heeft gegarandeerd dat zij [eiseres] volledig heeft geïnformeerd ter zake van alle bijzonderheden die van belang zouden kunnen zijn voor een aspirant-koper van de aandelen. [eiseres] mocht daarop vertrouwen.

Het bewust achterhouden van voor de aankoopbeslissing relevante informatie wordt niet minder verwijtbaar louter vanwege het feit dat een due diligence onderzoek heeft plaatsgevonden. Het betrof hier bovendien niet direct uit de boekhouding en de contracten kenbare informatie, waarvan voor [gedaagde3] voorzienbaar was dat deze mogelijk niet naar voren zou komen in het kader van een due diligence onderzoek als het in dit geval uitgevoerde.

De rechtbank veroordeelt de bestuurders tot betaling van o.a. van € 200.000,00 aan schadevergoeding.

Lessen voor verkoper/bestuurders inzake bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht

– Meldt als verkoper c.q. bestuurder van de (te verkopen) vennootschap, voorafgaand aan het sluiten van de koopovereenkomst, bestaande of mogelijk toekomstige problemen/kosten inzake projecten of de vennootschap aan koper;
– De informatieverplichting van verkoper en het bestuur gaat voor de onderzoeksplicht van koper. Een due diligence onderzoek pleit verkoper en het bestuur niet vrij.

Verkopers van bedrijven en bestuurders van de (te verkopen) vennootschap dienen zich voldoende van het bovenstaande bewust te zijn om goede afwegingen te kunnen maken. Graag adviseer ik de verkoper/bestuurder bij de bedrijfsoverdracht c.q. bij het opstellen van de verkoopovereenkomst, teneinde te proberen bestuurdersaansprakelijkheid te voorkomen.

Kopers van bedrijven kunnen zich in voorkomend geval dus op inbreuk van garanties beroepen, maar ook op bestuurdersaansprakelijkheid en daartoe schadevergoeding van de bestuurder(s) toegewezen krijgen.
Graag adviseer ik de koper bij de bedrijfsovername c.q. bij het opstellen van de koopovereenkomst, teneinde in voorkomend geval ook de ex-bestuurder van de gekochte vennootschap te kunnen aanspreken.

Heeft u vragen over (het voorkomen van) bestuurdersaansprakelijkheid en bedrijfsoverdracht, dan kunt u me bellen via onderstaande telefoonnummers of mailen naar: info@schetsadvocatuur.nl

Berkel-Enschot, 9 maart 2019
Auteur van dit artikel ©:
mr. Enno Schets
Advocaat
Schets Advocatuur
013-5331752
06-57644156
www.schetsadvocatuur.nl